Thứ Tư, 13 tháng 3, 2013

Người níu giữ hồn quê




                                                                             Võ Đông Điền

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng và anh Hai Sộp
Giữa tháng 7 năm 2003, nhà văn Nguyễn Quang Sáng có đến Bình Dương tìm tư liệu và cảm hứng để viết một kịch bản phim về Bình Dương. Anh nhờ tôi làm hướng dẫn viên với tư cách là dân thổ địa. Sau khi đi một vòng quanh chợ Thủ Dầu Một, chùa Hội Khánh, đình Tân An, tôi cho xe đi thẳng xuống Bến Chành.
Con đường đến Bến Chành đất đỏ như son, hai bên đường là hai hàng dâm bụt lá xanh mơn mởn. Trên cái nền xanh non mơn mởn ấy lập lòe những đóa hoa đỏ thắm điểm xuyết một cách tự nhiên mà nghệ thuật. Bên trái là dòng sông Sài Gòn thơ mộng, bên phải là những bãi mía non tơ, những vườn cây xanh mát.
Anh Sáng tỏ vẻ tâm đắc với cảnh này và yêu cầu thêm:
-  Nhờ cậu tìm cho mình một người đánh xe ngựa. Phim sẽ bắt đầu từ đây với chiếc xe ngựa chạy trên đường.
Tôi nghĩ ngay đến anh Hai Sộp, anh là bạn học của chị tôi từ thuở nhỏ. Tôi cho xe chạy về phía chợ Búng. Nhà anh rất dễ tìm, cứ qua khỏi cầu Ngang, nhìn thấy nhà nào có chiếc xe ngựa đậu trước sân, đó chính là nhà anh Hai Sộp.
Khi tôi và anh Sáng vừa đến nhà anh Hai Sộp thì cũng là lúc trời đổ cơn mưa. Tiếp chúng tôi là một người đàn bà đứng tuổi, tôi nghĩ đó là chị Hai, chị có gương mặt phúc hậu và nụ cười rất tươi:
-  Hai anh ngồi chơi, ảnh mới vừa qua chuồng ngựa. Để tôi kêu sắp nhỏ gọi ảnh về.
Nhà anh Hai nằm sát quốc lộ 13 cũ, đất không rộng, nên cả tàu ngựa anh phải đặt ở một khu đất vườn cách nhà khoảng 200 mét. Việc chăm sóc đàn ngựa và đóng xe ngựa, anh đều làm ở đây. Chị Hai vừa rót nước, vừa kể thêm bằng một giọng chân chất:
-  Mấy lúc sau này, đám cưới nhiều người không thích rước dâu bằng xe Huê kỳ, người ta chỉ thích rước dâu bằng xe ngựa thôi. Có đám thuê ảnh cả chục chiếc.
Anh Sáng nhìn tôi cười thích thú. Có lẽ cuộc sống công nghiệp hóa khẩn trương và tất bật quá, khiến con người ta có khuynh hướng thích tìm về nhịp đập hồn nhiên, ít ra là trên lĩnh vực văn hóa, để cho tâm hồn mình dịu lại.
Bên ngoài mưa vừa dứt hạt, anh Hai cũng vừa về tới. Tôi đứng dậy bắt tay anh và giới thiệu ngay:
-  Giới thiệu với anh đây là nhà văn Nguyễn Quang Sáng…
Chưa kịp nói gì thêm thì anh đã ôm chầm lấy anh Sáng và tươi cười nói:
-  Biết rồi, anh Sáng “Thời thơ ấu” đây mà.
Thì ra hai người quen biết nhau từ “Thời thơ ấu”. Đó là vào khoảng đầu thập niên 1990, khi anh Hai Sộp được mời xuống Long Xuyên tham gia đóng bộ phim Thời thơ ấu, tác giả kịch bản Nguyễn Quang Sáng, đạo diễn Lê Văn Duy. Thế là từ Bình Dương anh một mình rong ruỗi trên chiếc xe ngựa đến Long Xuyên. Sáng sớm thức dậy đánh xe đi, đến hơn 10 giờ trưa thì nghỉ; rồi lại lên đường vào lúc xế chiều khi trời vừa dịu mát, đến khoảng 6 giờ chiều thì người và ngựa tìm chỗ nghỉ đêm để sáng hôm sau lại tiếp tục cuộc hành trình. Cứ thế, ngựa chạy liên tiếp ba ngày thì đến nơi.
Theo nhà văn Nguyễn Quang Sáng, làng Mỹ Luông quê anh nằm bên bờ sông Tiền, chợ Long Xuyên nằm bên bờ sông Hậu. Hồi nhỏ, cha anh thường đưa anh đi trên chiếc xe ngựa có tên là xe lá liễu, chạy bằng bánh xe hơi, băng ngồi có nệm, mui bằng vải bố, khi mưa nắng thì lên giương lên, mát trời thì hạ xuống. Chiếc xe ngựa mà anh Hai Sộp đi từ Bình Dương đến Long Xuyên cũng nhằm thể hiện cảnh này.
Từ khi có chủ trương đổi mới, kinh tế đất nước phát triển, nhà nào cũng có vài ba chiếc xe gắn máy để làm phương tiện đi lại. Số người có nhu cầu đi xe ngựa này càng giảm dần. Những bạn bè đồng nghiệp của anh cũng dần dần giải nghệ chuyển sang chạy xe ôm, xe ba gác… Nuối tiếc về cái thời hoàng kim của xe ngựa không còn nữa, bao nhiêu “đồ phụ tùng” xe ngựa của bạn bè giải nghệ, anh đều thu mua lại chất đầy kho. Trong kho đầy ắp những yên, cương, bao trá, lục lạc, chuông, đèn… vô tình bây giờ trở thành một “kho tư liệu” quý hiếm không dễ ai có được.
Một dịp may tình cờ đã đến với anh. Đó là vào năm 1990, khi một hãng phim truyền hình Pháp mời anh hỗ trợ cho 9 chiếc xe ngựa để thực hiện bộ phim Người tình (L’Amant). Cuối năm 1991, Người tình đã được công chiếu lần đầu tiên ở Tp.HCM. Ngày 22-01-1992, phim được ra mắt tại Pháp, ngày 19-6 tại Anh, ngày 30-10 ở Mỹ, bộ phim tình cảm lãng mạn dài 115 phút này đã làm ngây ngất công chúng thế giới và thành công vang dội với doanh thu đến 45.323.211USD.
Thành công của bộ phim có phần đóng góp không nhỏ của những chiếc xe ngựa  Bình Dương mà anh Hai Sộp là chủ nhân.  Từ sau bộ phim Người tình, cái tên Hai Sộp đã được nhiều đạo diễn biết đến và đặt hàng.
Thế là, từ một y sĩ của Trung tâm y tế huyện Thuận An, anh trở thành “diễn viên đánh xe ngựa”, đồng thời là nhà cung cấp đạo cụ cho các hãng phim trong và ngoài nước, khi những cảnh quay có sử dụng ngựa hoặc xe ngựa.
Sau chuyến đi Long Xuyên lần đó, một tháng sau anh lại một người, một ngựa đi xuống Cần Thơ để tham gia bộ phim Chân trời nơi ấy của đạo diễn Trần Vịnh. Rồi sau đó là hàng loạt các phim khác như Trường xưa kỷ niệm, Giai điệu quê hương, Mùi đu đủ xanh, Người Bình Xuyên… Ngoài việc đóng phim, anh còn đem ngựa tham gia các lễ hội lớn như Festival Huế hoặc đóng các kiểu xe ngựa theo đơn đặt hàng của các hãng phim, các khu du lịch Bình Quới, Văn Thánh… Anh cho tôi xem hình các kiểu xe ngựa mà anh đã tự đóng như xe cá chiếc, xe cá đôi, xe Ca-lech, xe lá liễu, xe kiếng, xe thổ mộ… mỗi loại xe thích hợp với từng thời điểm lịch sử và hoàn cảnh khác nhau.
Được biết cha anh cũng là một thợ đóng xe ngựa chuyên nghiệp. Ông tổ của nghề này là ông Quản Luốc ở Bưng Cầu, cha của anh cũng được học nghề này từ ông Quản Luốc. May là còn anh để nối nghiệp, mà tuổi anh bây giờ cũng đã quá lục tuần.
Tôi và nhà văn Nguyễn Quang Sáng chia tay anh trong một niềm cảm xúc khó tả. Trên đường về, xe chạy qua Cầu Ngang, dọc theo rạch Vàm Búng, hai bên đường vườn cây trái xanh tươi, những dề lục bình trôi tản mạn theo dòng nước. Tôi chợt nghĩ đến chiếc xe ngựa trong cảnh cuối của phim Trường xưa kỷ niệm cũng được quay hình ở đoạn đường này. Trân trọng thay, trong cái bộn bề của cuộc sống đời thường, trong cái tất bật, hối hả của cuộc sống công nghiệp, vẫn còn có một người âm thầm níu giữ hồn quê.
                                                                                                     VĐĐ

Không có nhận xét nào: